سالانه میلیونها تن از محصولات استراتژیک انباری مانند غلات، حبوبات، میوه‌های خشک، مغزی‌جات و مواد غذایی فرآوری شده در کشورهای در حال توسعه از بین رفته و باعث خسارتهای اقتصادی فراوان میشوند. از میان 500 گونه سوسکها و شب پرههای آفات گیاهی، شب پره هندی Plodia interpunctella (Hübner)، مهمترین آفت و عامل اصلی نابودی محصولات انباری میباشد. لارو در حین تغذیه، اقدام به تولید تار ابریشمی می‌کند که مانند حصیر ضخیم، روی سطح غذا قرار می‌گیرد. اخیرا، تلاشهایی برای استفاده از مهارکنندههای آنزیمی گوارشی مانند مهارکنندههای پروتئازی و آمیلازی جهت کنترل خسارت آفات انجام شده است. پروتئازها، اسیدهای آمینه لازم برای حشرات آفت را از طریق هیدرولیز کردن پروتئینهای موجود در غذای خورده شده، جهت رشد و نمو را فراهم میکنند. از میان پروتئازهای گوارشی راسته بالپولکداران، تریپسین گزینه مناسبی برای مهار میباشد. تریپسین، سرین پروتئازی است که روی باقیماندههای آرژنین یا لیزین عمل می‌کند. به همین جهت، آنزیم تریپسین شب پره هندی جهت تعیین خصوصیات بیوشیمیایی و توالی DNA مورد مطالعه قرار گرفت. پس از تایید بیان ژن تریپسین از طریق آزمون رونوشت برداری معکوس و تعیین توالی DNA، آنزیم تریپسین لاروهای سن پنجم از طریق کروماتوگرافی تعویض یونی و با استفاده از دستگاه FPLC خالص سازی شد. برای اطمینان از تخلیص آنزیم تریپسین، فراکشن مورد نظر روی ژل SDS-PAGE و زایموگرام برده شد که نتایج حاکی از تخلیص کامل آنزیم مورد نظر داشت. پروفایل دمایی آنزیم نشاندهندهی حداکثر فعالیت آنزیمی در دمای 50 درجه سلسیوس و پروفایل pH بیانگر حداکثر فعالیت این آنزیم در pH=11 میباشد. جهت محاسبه‌ی پارامترهای سینتیکی،دامنهای از غلظتهای مختلف سوبسترای اختصاصی تریپسین (BAPNA)برای رسم نمودار Michaelis-Menten و متعاقب آن نمودار Lineweaver-Burk بدست آمد. دامنه مناسب غلظت سوبسترا بین 0.1 تا 0.001 میلیمولار بود و نتایج نشان داد که مقادیر Km و Vmax این آنزیم در معدهی میانی لاروهای سن پنجم شب پره هندی به ترتیب برابر 5.3 ± 0.6µM و 31 ± 1.3nmol.min-1.mg-1 میباشند. بررسی اثر یونهای فلزی مختلف روی میزان فعالیت تریپسین تخلیص شدهی نشان داد که با افزودن Cu2+ و Mn2+فعالیت آنزیم مهار شد، در حالیکه تریپسین فعالیت خود را در حضور Li+ و در غلظت بالا حفظ نمود. همچنین جهت مطالعهی اثر مهارکنندههای مختلف روی میزان فعالیت تریپسین تخلیص شده شبپره هندی، از TLCK (به عنوان مهارکنندهی برگشت ناپذیر تریپسین)، PMSF (به عنوان مهارکنندهی برگشت پذیر سرین پروتئازها)، EDTA (به عنوان کلات کننده برگشت پذیر متالوپروتئازها) و Iodoacetic acid (به عنوان مهارکنندهی برگشت ناپذیر سیستئین پروتئازها) استفاده شد که نتایج حاکی از مهار فعالیت آنزیم به طور کامل در حضور TLCK و PMSFداشت. از نتایج چنین بر میآید که جهت یافتن مهارکنندهای مناسب، اطلاع از ویژگیهای بیوشیمیایی آنزیم برای طراحی مهارکنندهای مطلوب و بررسی برهمکنشهای آنزیم با مهارکنندههای مختلف ضروری به نظر میرسد.
