مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و انستیتو پاستور ایران
چکیده
گیاهپزشکان زیادی که با Fusarium برخورد می کنند با مشکل افزایش گونه ها مواجه هستند که شناسایی مورفولوژیک آنها مشکل است و در مواقعی نیز غیرممکن می باشد. زیرا صفات مورفولوژیک کارآمد برای تفریق گونه های Fusarium به علت همپوشانی صفات رو به کاهش هستند. شاید به همین علت باشد که تغییرات تاکسونومیک در جنس Fusarium رخ می دهد. این جنس شامل قاچهایی است که در کشاورزی، پزشکی، صنایع غذایی و دارویی اهمیت دارند. قارچهایی که به نام Fusarium solani (Nectria haematococca) (FSSC) شناخته می شوند، گونه های متنوعی هستند. این قارچها بیمارگرهای گیاهی مهمی می باشند و اعضای آن ممکن است خاکزاد باشند ولی طیف وسیعی از بیماری های قارچی از جمله پوسیدگی میوه، ساقه و ریشه و طوقه، پوکی ریشه، مرگ ناگهانی و علائم بیماری دیگری را در دامنه ای گسترده از محصولات و گیاهان جنگلی را شامل می شوند. سیب زمینی، نخود فرنگی، لوبیا و برخی از اعضای خانواده کدوئیان از جمله خربزه، خیار و کدوحلوایی از جمله مهمترین میزبان های F. solani می باشند. برخی از سویه های F. solani شاید موجب عفونتهای کشنده در انسان شوند. در این پژوهش، ناحیه ژنومی ITS برای 38 سویه F. solani جدا شده از مارچوبه، برنج و موز در ایران، تکثیر و توالی یابی شد. سپس با استفاده از ابزار GCPSR فیلوژنی گونه های F. solani و ارتباط آنها با Neocosmospra بررسی گردید. از این رو، با محاسبه میانگین تطابق جفت جفت و تطابق توالی در مجموعه توالی های همتراز شده از نواحی ITS، EF-1α و RPB-2، تعیین هویت FSSC انجام گرفت و کارکرد هر ناحیه ژنومی در تعیین حدود گونه مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات فیلوژنتیکی که روی توالی ITS انجام گرفت، نشان داد زمانی که جنس Fusarium، با تعریف گسترده خود، مورد مطالعه قرار می گیرد، می توان یک کلاد پایه ای برای FSSC در نظر گرفت. سویه هایی از FSSC به نام های Fusarium lichenicola (IBRC-M 30096)، Fusarium keratoplasticum (IBRC-MM 1222) و Fusarium solani f. sp. pisi (IBRC-M 30171) یک دودمان پایه ای نسبت به دیگر گونه های Fusarium تشکیل می دهند. همچنین، مطالعات فیلوژنتیک انجام شده بر روی سویه های FSSC نتایج بدست آمده از ناحیه ITS را تائید می کند. ولی، برخلاف ناتوانی ناحیه ITS در تفکیک گونه های Fusarium، این ناحیه تفکیک پذیری بالاتری را در FSSC نشان می دهد. در مقایسه، نواحی EF-1α و RPB-2 تفکیک پذیری کمتری را در جنس Fusarium و FSSC نشان دادند. به همین علت است که وقتی فیلوژنی جنس Fusarium، در تعریف بسیار پهن خود، مطالعه می شود FSSC به صورت یک کلاد پایه ای نسبت به بقیه گونه ها قرار می گیرد. این نتایج با مطالعات لامبورد در سال 2015 که Neocosmospra را مطابق با بسیاری از گونه های FSSC معرفی کرد، مطابقت دارد.
