نماتد ریشهگرهی Meloidogyne javanica از مهمترین عوامل بیمارگر در مزارع و گلخانههای گوجهفرنگی ایران و جهان محسوب می‌شود. در این تحقیق اثر کنترل کنندگی عصاره های خام آبی و الکلی گیاه خرزهره (Nerium oleander) علیه نماتد ریشه گرهی M. javanica در ریزوسفر گیاهچه گوجه فرنگی بررسی شد. نماتد از34 عدد از مزارع و گلخانه های گوجهفرنگی منطقه ورامین به صورت کاملا تصادفی به صورت الگوی z جداسازی و پس از تشخیص، روی گیاهان گوجهفرنگی رقم محلی تکثیر گردید. برای استخراج نماتد از خاک از روش Jenkins (1964) و از بافت ریشه از روش Coolen و De Herd (1972) استفاده شد. جهت شناسایی نماتد از الگوی Pereneal pattern به صورت تهیه برش عرضی از نماتد ماده استفاده شد. عصارههای خام آبی و الکلی از برگ گیاه خرزهره که یک ماه ان را در محیطی تاریک کاملا خشک کردیم سپس با دستگاه مخلوط کن آن را به صورت پودر درآوردیم وسپس توسط دستگاههای سوکسله و روتاری عصاره گیاه خرزهره استخراج شد. برای آزمون MIC(Minimum Inhibitory Concentration)، داخل هر پتری 1000 عدد تخم و لارو نماتد قرار داده شد. سپس عصارههای گیاه خرزهره در غلظتهای 50،100 ، 200، 400، 600 و 1000 ppm به پتریها اضافه شدند. در بین این غلطتها بهترین درصد کنترل کنندگی هر دو عصاره آبی و الکلی در غلظتهای 100 و 200 ppm بدست آمد. سپس در 180 گلدان که هرکدام دارای 170 گرم خاک استریل و عاری از هر گونه نماتد پارازیت گیاهی بود, گوجه فرنگی رقم super 2270 کاشته شد. سپس بعد از 4 برگی شدن گیاه گوجه فرنگی 1000 عدد تخم و لارو نماتد مولد کره ریشه به اطراف ریشه گیاه اضافه شد و غلظتهای ذکر شده به اطراف ریشه انتقال داده شد. بعد از دو ماه تعداد لارو و گال نماتد و همچنین فاکتورهای رشدی گیاهان تیمار شده مورد بررسی قرار گرفت و از سم راگبی به عنوان شاهد استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که عصارههای گیاه خرزهره قادر کنترل عوامل از سم راگبی به عنوان شاهد استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که عصارههای گیاه خرزهره قادر کنترل عوامل بیماری زا که به صورت کاهش تعداد گال روی ریشه و باعث از بین بردن لاروهای موجود در خاک شده است. همچنین بیماری زا که به صورت کاهش تعداد گال روی ریشه و باعث از بین بردن لاروهای موجود در خاک شده است. همچنین عصاره خرزهره باعث افزایش فاکتورهای رشدی مثل طول ساقه، طول ریشه، فاصله میانگره ها و وزن برگ در گیاهان گوجه فرنگی تیمار نسبت به شاهدهای بدون عصاره و سم راگبی گردید.
