ناقل بیماری مخرب جاروک لیموترشLime witches'broom disease of lime (WBDL)، زنجرک Hishimonus phycitis می‌باشد که در گسترش این بیماری به مناطق کشت مرکبات کشور در سال‌های اخیر نقش زیادی داشته است. در مدیریت بیماری‌های قابل انتقال توسط ناقل، مدیریت ناقل به عنوان یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های کنترل، همواره مورد توجه بوده است. یکی از فاکتورهای کلیدی در موفقیت تکاملی و اکولوژیکی حشرات، وجود درون همزیست-ها(Endosymbionts) می‌باشد که ممکن است با میزبان خود دارای رابطه اجباری (همزیست‌های اولیه) و یا اختیاری (همزیست‌های ثانویه) باشند. این همزیست ها دارای نقش‌های متفاوتی مثل تامین اسید آمینه های ضروری، تغییر در تولید مثل، افزایش تحمل به گرما، مقاومت در برابر پارازیتوئیدها و پاتوژن‌های بیمارگر هستند. یکی از روش‌های نوین در کنترل بیولوژیک برای کنترل بیماری‌های قابل انتقال توسط حشرات، استفاده از روش کنترل همزیستی (Symbiotic control) است. برای انجام چنین روش مدیریتی، اولین گام شناخت میکروفلور درون همزیست‌های حشرات ناقل می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی درون همزیست‌های اولیه و ثانویه زنجرک H. phycitis انجام شد. حشرات مورد مطالعه با استفاده از دستگاه D-Vac از مناطق مختلف جمع آوری و DNA حشرات بالغ زنجره H. phycitis به صورت انفرادی و با استفاده از روش CTAB بهینه‌سازی شده توسط Reineke et al. (1998) استخراج شد. آزمون PCR با استفاده از جفت آغازگرهای عمومی 16S rRNA و آغازگرهای اختصاصی برای تعدادی از درون همزیست‌های ثانویه انجام شد. وجود عامل بیماری جاروک،Candidatus phytoplasma aurantifolia ، نیز با استفاده از پرایمرهای عمومی P1/P7 مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از حصول اطمینان از تکثیر قطعات مورد نظر روی ژل آگارز یک درصد، قطعات تکثیر شده از ژل جدا و خالص‌سازی و سپس از هر دو انتها توالی‌یابی شدند. توالی‌ها با استفاده از نرمافزار Seqman (DNA Star) ویرایش و با توالی‌های ثبت شده سایر گونه‌های بندپایان در مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) بلاست شدند. نتایج حاصل از بلاست قطعات توالی‌یابی شده، شباهت 98 تا 99 درصدی توالی‌های موجود را با درون همزیست‌های Candidatus Sulcia muelleri، Candidatus Nasuia deltocephalinicola (به عنوان درون همزیست‌های اولیه)، Wolbachia sp.، Arsenophonus sp.، Diplorickettsia sp.، Spiroplasma citri و Pantoea agglomerans (به عنوان درون همزیست‌های ثانویه) نشان داد. همچنین وجود فیتوپلاسمای همراه بیماری نیز در اکثر افراد مورد مطالعه، مثبت بود. این نتایج نشان از پیچیدگی میکروفلور درون همزیست‌های حشره ناقل بیماری جاروک داشته و نشان می‌دهد که ممکن است یک رابطه تعاملی پیچیده بین همزیست‌های اجباری، همزیست‌های اختیاری و فیتوپلاسمای عامل بیماری جاروک در زنجرک H. phycitis وجود داشته باشدکه می‌تواند قابلیت انتقال بیماری توسط این زنجرک را تحت تاثیر قرار دهد.
