کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) یکی از آفات مهم محصولات زراعی با دامنه میزبانی وسیع در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران است. استفاده از آفت کش های شیمیایی خطراتی از جمله از میان رفتن دشمنان طبیعی، آلودگی محیط زیست و بروز مقاومت را به همراه دارد. بنابراین استفاده از عصاره های گیاهی راهکاری مطمئن برای کنترل آفات از جمله کرم غوزه پنبه می باشد. در این پژوهش اثرات عصاره متانولی بذر ماریتیغال Silybum marianum بر روی لارو سن سه این آفتH. armigera در قالب رژیم غذایی مصنوعی در دمای 125 درجه، رطوبت نسبی 5 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای شاهد و تیمار هر کدام به صورت جداگانه تعداد 15 عدد لارو سن سه انتخاب شد. عصاره بذر ماریتیغال با متانول 85% استخراج گردید. پنجاه میکرولیتر از عصاره گیاهی به غلظت 3927 پی پی ام (LC 25) به یک گرم غذای مصنوعی آفت اضافه شده و پس از گذشت 72 ساعت از شروع آزمایش شاخص های تغذیه ای و میزان فعالیت آنزیم های گوارشی آلفا آمیلاز و پروتئاز مورد بررسی قرار گرفت. برای حشرات شاهد به جای عصاره، آب مقطر در اختیار حشره قرار داده شد. نتایج نشان داد که این عصاره نرخ رشد نسبی را از 75/0 در شاهد به 24/0در تیمار کاهش داد. علاوه بر آن، نرخ مصرف نسبی از 07/1 در شاهد به 22/0 در تیمار رسید. کارایی تبدیل غذای خورده شده از 38 درصد در شاهد به 8/14 درصد در تیمار و کارایی تبدیل غذای هضم شده از 8/82 درصد در شاهد به 2/30 درصد کاهش یافت. میزان فعالیت آنزیم های گوارشی آلفا آمیلاز و پروتئاز نیز سه روز پس از شروع آزمایش سنجیده شدند. فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز با استفاده از کیت کیکومن (Kikkoman Corp., Chiba, Japan) مورد اندازه گیری قرار گرفت. میزان فعالیت این آنزیم در تیمار تفاوت معنی داری با شاهد داشت به طوری که فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در معده میانی شاهد mU 194 بوده در حالی که در تیمار mU 8/86 اندازه گیری شد. فعالیت آنزیم پروتئاز با استفاده از سویسترای آزوکازیین و طبق روش الپیدینا و همکاران (2001) نیز 72 ساعت پس از تغذیه از رژیم غذایی حاوی عصاره متانولی ماریتیغال به صورت معناداری کاهش یافت به گونه ای که میزان این فعالیت از mU 2/108 در شاهد به mU 6/60 در تیمار رسید. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره متانولی بذر ماریتیغال دارای اثرات ضد تغذیه ای بوده و فعاالیت آنزیم های گوارشی آلفا آمیلاز و پروتئاز را کاهش می دهد.
