جمعیتهای جدید گونه هایی از Paratylenchus Micoletzky, 1922 (Nematoda: Tylenchulidae) و گزارش P. perminimus Siddiqi, 1996 و P. salubris Raski, 1975 برای فون نماتدهای ایران
نماتدهای سنجاقی (جنس Paratylenchus Micoletzky, 1922) یکی از نماتدهای انگل سطحی مهم گیاهان مختلف به ویژه درختان و گیاهان چندساله محسوب میشود. اعضای این جنس نماتدهای کرمی شکل و کوچک (معمولاً کوتاهتر از 5/0 میلیمتر) با استایلت 12-120 میکرومتر هستند. سطوح جانبی دارای دو، سه و غالباً چهار شیار طولی است. یک مرحله غیرفعال در زندگی آنها وجود دارد که معمولاً لارو سن چهارم است و در آن، استایلت و مری تحلیلرفته است. استایلت و مری در جنس نر نیز اغلب تحلیل رفته و بورسا وجود ندارد. به منظور شناسایی نماتدهای این جنس در مناطق مختلف ایران، طی سالیان اخیر تعدادی نمونه خاک از گیاهان مختلف زراعی، باغی، چمنزارها و علفزارهای مناطق مختلف کشور جمعآوری گردید. عملیات استخراج، تثبیت و تهیه اسلایدهای دایمی از نماتدها با استفاده از روشهای مرسوم نماتدشناسی انجام و سپس شناسایی آنها با کلیدهای معتبر و قابل دسترس صورت گرفت. در پژوهش حاضر، شش گونه شامل P. dianthus Jenkins & taylor, 1956 از فراریشه چمن در دره مرادبیگ (استان همدان)، P. peraticus (Raski, 1962) Siddiqi & Goodey, 1964 از فراریشه بادام در شهرستان دهدشت (استان کهگیلویه و بویراحمد)، P. perminimus Siddiqi, 1996 از فراریشه انار در گرگان (استان گلستان)، P. salubris Raski, 1975 از انگور در شهرستان قیدار (استان زنجان)، P. similis Khan, Prasad & Mathur, 1967 از فراریشه چمن در ملایر (استان همدان) و تهران (استان تهران) و کلم در شهرستان شوش (استان خوزستان) و P. straeleni (De Coninck, 1931) Oostenbrink, 1960 از علفهای هرز گرامینه در دیلمان (استان مازندران) شناسایی گردید. در این میان دو گونهP. perminimus و P. salubris برای فون نماتدهای انگل گیاهی ایران جدید هستند. گونههای P. peraticus و P. straeleni دارای استایلت بلند و انعطافپذیر با طول بیش از 40 میکرومتر بوده (زیرجنس Gracilacus Raski, 1962) اما سایر گونهها دارای استایلت کوتاهتر از 40 میکرومتر هستند (زیرجنس Paratylenchus). گونه P. perminimus دارای استایلت کوتاهتر از 40 میکرومتر، سه شیار طولی در سطوح جانبی و پرده غشایی در اطراف شکاف تناسلی ماده است و شباهت بسیار زیادی به P. thysanolus Pramodini & Mohilal, 2009 دارد، ولی با داشتن استایلت بلندتر (22-25 در مقابل 17-19 میکرومتر) و تفاوت در شکل انتهایی دم افراد نر (کاملا گرد در مقابل نوکتیز) از آن قابل تفکیک است. گونه P. salubris دارای استایلت کوتاهتر از 40 میکرومتر، چهار شیار طولی در باند جانبی و پرده غشایی اطراف روزنه تناسلی بوده و به گونههای P. mimulus Raski, 1975، P. arculatus Luc & de Guiran, 1962، P.baldaccii Raski, 1975 و P.coronatus Colbran, 1965 شباهت دارد، ولی با داشتن دم کاملاً گرد پهن (bluntly rounded) و یکسری ویژگیهای ریختسنجی دیگر از آنها متمایز میشود.
