فیتوپلاسماها پروکاریوت‌های بسیار کوچک، فاقد دیواره سلولی و متعلق به رده مولیکوت ها می‌باشند که محدود به آوند آبکش بوده و به بیش از 700 گونه‌ی گیاهی در سراسر دنیا خسارت وارد می‌کند. گیاهان زینتی نقش بسزای در زیباسازی فضای شهری، بخصوص در استان‌های جنوب و جنوب غرب کشور دارند. با توجه به نامشخص بودن وضعیت آلودگی گیاهان زینتی استان خوزستان به بیمارگر فیتوپلاسمایی، این تحقیق جهت ردیابی و بیمارگرهای فیتوپلاسمایی در گیاه تاج‌خروس (Celosia cristata) طرح و اجرا شد. طــی سال‌های 1394 و 1395 عــلائمی شبـیه بیماری‌های فـــیتوپلاسمایی روی بعضی بوته‌های تاج‌خروس در فضای سبز مناطق مختلف شهرستان اهواز دیده شد. علائم مشاهده‌شده روی بوته‌های مختلف تاج‌خروس شامل تراکم و ریزبرگی شدید در برگ‌ها و کتابی شدن ساقه بود. نمونههای دارای علائم و سالم به‌صورت جداگانه در کیسه‌های مجزای کاغذی به آزمایشگاه منتقل شدند. جهت ردیابی عوامل فیتوپلاسمایی، رگبرگ میانی از نمونههای برگی جداسازی و بعد از فرآیند خشک انجمادی در لولههای 50 میلیلیتری، با ازت مایع پودر شـدند. DNA کل از نمونههای پودر شده با روش مبتنی بر CTAB استخراج شد. جهت ردیابی عوامل فیتوپلاسمایی، واکنش زنجیرهای پلیمراز معمولی و آشیانه‌ای به ترتیب با استفاده از دو جفت آغازگر P1/P7 و R16F2n/R16R2 انجام شد. بعد از الکتروفورز محصولات تکثیری، نمونههای دارای علائم، باندی به‌اندازه تقریبی 1200 جفت باز تولید کردند. قطعات تکثیری از روی ژل آگارز خالص‌سازی و سپس مستقیماً با استفاده از آغازگرهای آشیانه‌ای توالی یابی شدند. یکی از ترادفهای نوکلئوتیدی بعد از ویرایش و مونتاژ، در پایگاه اطلاعات ژنوم با شماره دسترسی KX088458 در بانک ژن ثبت گردید. جستجوی BLASTn برای بررسی میزان شباهت ترادف نوکلئوتیدی جدایههای موردمطالعه با توالیهای مربوط به جدایههای نمایه شده در بانک ژن انجام شد. توالی مربوط به همه جدایههای موردمطالعه با فیتوپلاسماهای گروه 16SrII بیشترین شباهت را داشتند و میزان شباهت نوکلئوتیدی آن با فیتوپلاسما های فیلودی گل همیشه‌بهار (Acc. No. KU297202)، یک جدایه از Candidatus Phytoplasma aurantifolia (Acc. No. LT558766)، غنچه درشتی گوجهفرنگی (Acc. No. KP027532)، فیـــلودی گل آفتــابگــردان (Acc. No. KT005455)، فیلودی باقلا (Acc. No. KP869129) و تعداد دیگری از اعضای این گروه شباهت 99 درصدی نشان دادند. بررسی الگوی برشی حاصل از هضم مجازی ترادفهای تکثیری و آنالیز فیلوژنتیکی مبتنی بر 16S rDNA با استفاده از الگوریتم درست نمائی بیشینه تعلق عامل کتابی شدن و ریزبرگی گیاه تاج‌خروس را به گروه جاروک بادام‌زمینی ((peanut witches broom و زیرگروه 16SrII-D (Acc. No. Y10097) تائید کرد. بر اساس اطلاعات موجود، مطالعه حاضر اولین گزارش از بروز بیماری فیتوپلاسمایی روی گیاه زینتی تاج‌خروس در استان خوزستان می‌باشد.
