گاهی اوقات در سویا دوره پر شدن دانه و رسیدگی محصول با شرایط نامساعد محیطی شامل دمای پایین و بارندگی زیاد مواجه می‌شود که رسیدگی محصول را به تاخیر می‌اندازد. از این‌رو کشاورزان برای تسریع در رسیدگی و برداشت به موقع محصول خود اقدام به محلول‌پاشی مزرعه با استفاده از برگ خشک‌کن‌های مختلف می‌کنند. در این پژوهش به منظور بررسی اثر برگ خشک‌کن‌های مختلف بر روی سلامت بذر سویا رقم کتول آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه‌ای واقع در 15 کیلومتری شرق گرگان در سال زراعی 1394 انجام شد. برگ خشک‌کن‌های مورد استفاده شامل علف‌کش‌های گلایفوسیت (هکتار/لیتر7)، پاراکوات (هکتار/ لیتر5.5)، دف (هکتار/لیتر3)، برومایسید (هکتار/لیتر2 ) و محلول نمک در سه غلظت (3، 5 و7 کیلوگرم در هکتار) بود. محلول‌پاشی برگ-خشک‌کن‌ها در دو مرحله (یک بار در زمان رسیدن رطوبت دانه‌ها به 65 درصد و بار دیگر در رطوبت 55 درصد) انجام شد. جهت شناسایی و تعیین بیمارگرها دانه سویا تیمارها بذرها بر روی محیط کشت سیب‌زمینی - دکستروز آگار (PDA) اسیدی شده (5/4=PH) کشت شدند و بیمارگرهای (Alternaria sp.)، (Fusarium sp.)، (Phomopsise sp.)، (Cercospora sp.) بر اساس ویژگی‌های پرگنه و ریخت‌شناسی اندام‌های زایشی تشخیص داده شدند. میزان آلودگی به بیمارگرها بر اساس شمارش دانه‌های دارای نمود ظاهری بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد که زمان سم‌پاشی و اثر متقابل زمان سم‌پاشی و نوع علف‌کش اثری معنی‌داری بر روی آلودگی بذرها نداشت. اما نوع علف‌کش اثری معنی‌داری روی سلامت بذر و آلودگی بذرها به Alternaria sp (در سطح 5 درصد) و Fusarium sp. (در سطح 1 درصد) داشت. بیشترین درصد سلامت بذر در رطوبت 65 درصد و علف‌کش برومایسید و رطوبت 55 درصد و علف‌کش دف دیده شد. کمترین درصد سلامت بذر در هر دو رطوبت در زمان استفاده از پاراکوات مشاهده شد. بیشترین درصد آلودگی به بیمارگر Fusarium sp. در زمان استفاده از گلایفوزیت و کمترین در زمان استفاده از نمک‌ها مشاهده شد. بیشترین درصد آلودگی به بیمارگر Alternaria sp. در زمان استفاده از پاراکوات و کمترین آلودگی در زمان استفاده از گلایفوزیت مشاهده شد. آلودگی به بیمارگر Cercospora sp. در رطوبت 65 درصد فقط در نمک 3 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد ولی در رطوبت 55 درصد در هیچکدام از تیمارها آلودگی به هر سه بیمارگر مشاهده نشد. بیشترین درصد آلودگی به بیمارگر Phomopsise sp. در رطوبت 65 درصد در زمان استفاده از گلایفوزیت و نمک 3 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد، در رطوبت 55 درصد آلودگی به این قارچ تنها در زمان استفاده از گلایفوزیت آلودگی مشاهده شد. بنابراین می‌بایستی در انتخاب نوع برگ‌خشک‌کن دقت بیشتری به عمل آید. همچنین توصیه می‌شود در صورت نیاز به استفاده از برگ خشک‌کن‌ها تا حد امکان محلول-پاشی در رطوبت پایین‌تر (55 درصد) بذر صورت گیرد.
