فن آوری نانو علمی است که به شناسایی، تولید و استفاده از مواد در مقیاس نانومتر (9- 10متر) می پردازد. این فناوری که قدرت سازماندهی را در حد ملکولی فراهم ساخته در بیماری شناسی گیاهی برای تشخیص بیمارگر ها، مبارزه با قارچ ها و باکتری ها، تهیه سموم شیمیایی و برای تولید نانو حسگرهای زیستی کاربرد دارد. ذرات فلزی نانو باز دارنده بسیاری از عوامل بیماری زای قارچی و باکتریایی گیاهان است. استفاده از نانو ذرات با غلظت های بسیار پایین می تواند جایگزین خوبی برای قارچکش ها و آنتی بیوتیک ها باشد که بسیاری از قارچ ها و باکتری ها به آنها مقاوم شده اند. قارچ Calonectria pseudonaviculata عامل ایجاد سوختگی برگ و ساقه شمشاد در جنگل های منطقه شمالی ایران به ویژه استان مازندران است. در پژوهش حاضر به منظور کنترل این بیماری آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار نانو ذره فلزی شامل (مس (Nano- Cu)، نقره (Nano- Ag)، اکسید نیکل (Nano- NiO)، کربنات کلسیم (Nano- CaCO3) و سیلیکون (Si)) روی قارچ عامل بیماری در چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه انجام شد. قارچ عامل بیماری از برگ و ساقه درختان شمشاد با علایم مشکوک به بیماری جدا سازی و در محیط کشت PDA و WA با دمای 20 تا 25 درجه سلسیوس کشت و خالص سازی گردید. محیط کشت PDA قبل از منعقد شدن با نانوذرات مخلوط شد و سپس قارچ بیمارگر روی آن کشت داده شد. نتیجه آزمایش نشان داد که نانوذرات مس در غلظت های 5، 50، 100 و 1000 پی پی ام به ترتیب 21، 35، 93 و 100 درصد، نانوذرات نقره در غلظت های 2، 20 و 200 پی پی ام به ترتیب 4، 8 و 10 درصد، نانوذرات نیکل در غلظت های 1، 10، 100، 1000 و 10000 پی پی ام به ترتیب 6، 7، 9، 12 و 65 درصد ، نانوذرات کلسیم در غلظت های 50 و 100 پی پی ام به ترتیب 3 و 6 درصد و نانو ذرات سیلیکون در غلظت های 500، 700 و 1000پی پی ام به ترتیب 3، 5 و 8 درصد بازدارندگی از رشد میسلیوم قارچ داشتند. بین تیمار شاهد و غلظت‌های 50، 100 و 1000 پی پی ام در تمامی تیمارها تفاوت معنی دار مشاهده شد. در تیمار نانوذرات نیکل فقط با غلظت 10000 پی پی ام (غلظت نامناسب) تفاوت معنی دار با شاهد مشاهده شد. نتایج حاکی از آن است که در بین پنج نانو ذره فلزی دارای خاصیت قارچکشی تنها نانوذرات مس اثر کنترل کنندگی کامل داشت و می تواند جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی پر خطر باشد.
