عضو هینت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
شته جالیز Hemiptera: Aphididae)) Glover Aphis gossypii یکی از آفات مهم و خسارت زا در مزارع و گلخانه‌های صیفی و سبزی بوده و استفاده از آفتکشها، یکی از راه‌های کنترل آن محسوب میشود. با توجه به کاربرد بی‌رویهی آفت‌کش‌های شیمیایی که منجر به به جا گذاشتن باقیمانده آنها روی گیاهان میشود، اتخاذ تدابیری از جمله کاهش غلظت مصرف میتواند در سلامت مصرف کنندگان موثر باشد. در این تحقیق اثرات کشندهی دو حشره‌کش ایمیداکلوپرید 35% SC (تماسی-گوارشی) و پریمیکارب 50% WP (تدخینی) بر مراحل مختلف پورگی و حشره کامل شته جالیز در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی گرفت. به این منظور ابتدا طول دورهی رشدی هر یک از سنین شته (40 n=) روی برگ‌های خیار رقم نگین (مستقر بر روی آگار 5/1 درصد) تعیین شد و با تشکیل جمعیت همسن از هریک از این سنین رشدی، اثرات غلظت توصیه شدهی مزرعهای و نیم غلظت هر یک از حشره‌کش‌ها با روش غوطه‌وری روی آنها مورد بررسی قرار گفت. در این روش برگ خیار به مدت 5 ثانیه در محلول سمی غلظت توصیه شده و نیم غلظت هر یک از حشره‌کش‌ها قرار گرفت و پس از 24 ساعت، مرگ‌و‌میر شتهها ثبت شد. برای شاهد نیز از آب مقطر استفاده شد. همه‌ی آزمایش‌ها در شرایط دمایی C˚1±22 و رطوبت نسبی 5± 65% و دوره روشنایی: تاریکی 8:16 انجام گرفت. تجزیه واریانس داده‌ها با آزمون آنوا دوطرفه (فاکتورهای سن رشدی میزبان و نوع آفتکش) و اختلاف بین گروه‌ها از آزمون تکمیلی Post-Hoc Tukey، با نرم‌افزارSPSS انجام گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین طول دوره رشدی پوره سن اول تا چهارم به ترتیب 75/0± 16/36، 36/1± 49/30، 90/0±70/34 و 80/0±65/36 ساعت به دست آمد. نتایج نشان داد که با افزایش سن پورگی، سمیت هر دو حشره‌کش به طور معنیداری کاهش یافت، به‌طوری‌که درصد مرگ‌و‌میر غلظت و نیم‌غلظت ایمیداکلوپرید به ترتیب در سن یک 93 و 96، سن دو 85 و 89، سن سه 81 و 87، سن چهار 79 و 84 ، بالغ 80 و 75 درصد و برای پریمیکارب نیز سن یک 95 و 97، سن دو 88 و 90، سن سه 81 و 87، سن چهار 78 و86 و بالغ 83، 76 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که سمیت غلظت و نیم‌غلظت هر دو حشره‌کش در هر سن پورگی اختلاف معنیداری با هم نداشتند و نیم‌غلظت هر یک از حشره‌کش‌ها به همان میزان غلظت توصیه شده، برای آفت کشنده بود. بنابراین می‌توان با کاربرد غلظت کاهش یافتهی حشره‌کش‌ها، ضمن کنترل مناسب آفت، زیان‌های حاصل از کاربرد آفتکشها بر مصرف کنندگان و محیط زیست را کاهش داد.
