چکیده:
شپشک قهوه‌ای(Chrysomphalous dictyospermi) یا سپردار قهوه‌ای مرکبات از آفات مهم مرکبات در استان گیلان و مناطق ساحلی خزر می‌باشد. این آفت علاوه بر انواع مرکبات به عده زیادی از نباتات همیشه سبز مانندچای، شمشاد ،نخل ،برگ نو خسارت می زند. زمستانگذرانی آفت بصورت پوره های نابالغ می باشد. در بهار پس ازتغذیه ،پوست اندازی و بلوغ، حشرات ماده تا 200 عدد تخم می-گذارند .پوره‌های حاصل از تخم، متحرک وتوسط جریان باد،حشرات گرده افشان و پرندگان به سایر درختان انتقال می‌یابند.سپردار قهوه ایی مرکبات در شرایط استان گیلان معمولاً 3 نسل در سال دارد.خسارت آن بصورت تغذیه از شیره نباتی وبیشتر روی برگ و میوه مستقر می باشد تغذیه آفت باعث زردی، ریزش برگ و میوه ، کوچک ماندن میوه‌های باقیمانده، خشکیدگی سرشاخه ها و در نهایت ازبین رفتن کامل درخت می شود.بیشترین خسارت آفت مربوط به نسل دوم وسوم آن می باشد. وجود سپر محافظ روی بدن حشره باعث مقاومت آن در برابر شرایط نامساعد و سموم شیمیایی می شود،لذا تعیین ترکیب سمی و زمان سمپاشی مناسب برای کنترل این آفت حائز اهمیت می باشد. در این راستا در طی یک تحقیق ترکیبات مختلف برای کنترل این آفت در استان گیلان (شهر شلمان) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 7 تیمار در 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت.ترکیبات حشره کش مورد بررسی شامل:1- اسپیروتترامات (موونتو 100 اس سی) به میزان 5/0 در هزار 2- اسپیروتترامات (مونتو 100 اس سی) به میزان 75/0 در هزار 3- اسپیروتترامات (موونتو 100 اس سی) به میزان 1 در هزار 4 - اسپیروتترامات (موونتو 100 اس سی) به میزان 5/0 در هزار + روغن امولسیون شونده (ولک) به میزان 3 در هزار 5 - حشره کش کلرپیریفوس، امولسیون 8/40 درصد به میزان 2 در هزار 6- حشره کش بوپروفزین (40%sc ) به میزان 5/0 در هزار و 7- شاهد.در هر تیمار آزمایشی تعداد 10 برگ بطور تصادفی از تمام قسمت‌های درخت جدا و مراحل مختلف رشدی سپردار قهوه ای یک روز قبل از سمپاشی و سپس 3، 7، 14 روز بعد از سمپاشی شمارش و یادداشت برداری شد.درصد تلفات به روش هندرسون و تیلتون محاسبه و آزمون مقایسه میانگین ها نیز انجام پذیرفت. براساس نتایج حاصله اختلاف معنی‌داری بین تیمار های مورد بررسی وجود ندارد. علی‌رغم معنی‌دار نبودن اختلاف بین میانگین ها، بیشترین درصد کارایی حشره‌کش‌های مورد استفاده در بازه زمانی 3، 7و 14 روز بعد از سمپاشی مربوط به تیمار کلرپیریفوس بوده است وسایر تیمارها بدون داشتن اختلاف معنی دار در سطح پایین تری قرار داشتند. بنابراین می توان علاوه بر کلر پیریفوس کاربرد حشره کش جدید موونتو (موونتو 5/0 در هزار + روغن3 در هزار) را برای کنترل سپردار قهوه ای مرکبات در استان گیلان توصیه کرد.
