چکیده
با توجه به افزایش روزافزون آلودگی هوا ناشی از گرمای حاصل از وسایل نقلیه و کارخانه‌ها، یکی از روش‌های کاهش نسبی این آلودگی ایجاد و گسترش فضای سبز می‌باشد. درختان زبان گنجشک (. (Fraxinus rotundifolia Millیکی از گزینه‌های مناسب برای سایه گستری در فضای سبز می‌باشند که نسبت به شوری خاک هم مقاوم هستند. از این رو شناسایی و کنترل آفات آن اهمیت ویژه‌ای دارد. پسیل زبان گنجشک Psyllopsis discrepans Flor 1861 (Hem., Psyllidae)از جمله آفات مهمی است که خسارت زیادی به درختان زبان گنجشک در شهر کرمانشاه وارد می‌کند. در این پژوهش از حشره‌کش استامی‌پراید و روغن ولک برای کنترل تخم‌های این آفت در فصل زمستان و تأثیر ترکیبات روی سن پرداتور آفت (Anthocoris sp.) استفاده شد. این پژوهش در سال 1393در شهر کرمانشاه در فضای سبز دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه رازی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل سه تیمار و چهار تکرار (هر تکرار شامل یک درخت) انجام شد. تیمار‌ها شامل محلول پاشی با حشره‌کش استامی‌پراید 20% SP (با غلظت 5/0 در هزار)، ساخت شرکت شیمیایی گل سم گرگان، و روغن ولک 100% EC (با غلظت 1 درصد)، ساخت شرکت صنایع ماهر شیمی، و آب‌پاشی به عنوان شاهد بود. جهت محلول پاشی ابتدا 12 درخت زبان گنجشک هم سن و هم ارتفاع انتخاب شدند. عملیات محلول پاشی در تاریخ 12/11/1393 قبل از باز شدن جوانه‌ها، با استفاده از سمپاش پشتی 20 لیتری انجام گرفت. تغییرات ایجاد شده در جمعیت پسیل‌ها در فصل بهار هم‌زمان با ظهور پوره‌های سن یک با نمونه‌برداری منظم و هفتگی مشخص شد. نمونه‌برداری‌ها در بهار از تاریخ 16/1/1394 تا 3/3/1394 انجام شد. واحد نمونه‌برداری 20 سانتی‌متر انتهای سرشاخه انتخاب شد. نتایج نشان داد که روغن ولک در کنترل آفت نتیجه‌ی بهتری نسبت به حشره‌کش استامی‌پراید داشت .(F=3.722; df=2; P=0.029) اثر روزهای مختلف نیز معنی‌دار شد (F=6.737; df=7; P=0.0001) در حالی که اثر متقابل سم و روز معنی‌دار نشد (F=0.854; df=14; P=0.609) در مورد Anthocoris sp. نیز اثر سم (F=2.141; df=2; P=0.125) ، روز (F=1.911; df=7; P=0.080) و اثر متقابل سم و روز ((F=1.160; df=14; P=0.324 معنی‌دار نشد. به طور کلی این روغن روی دشمن طبیعی پسیل یعنی سن Anthocoris sp. اثر منفی نداشت و در کنترل تخم‌های پسیل و حمایت از دشمن طبیعی آن بسیار موثر بود.
