نماتدهای پارازیت گیاهی، بیمارگرهای انواع مختلف گیاهان هستند. خسارت به محصولات کشاورزی توسط این بیمارگرها در جهان، 6/20% تخمین زده می‌شود. نماتدهای ریشه‌گرهی (Meloidogyne spp. ) مهمترین گروه نماتدهای پارازیت گیاهی از نظر اقتصادی می‌باشند. هر محصول کشاورزی، ممکن است میزبان یک یا چند گونه از نماتدهای ریشه‌گرهی باشد. هدف از این تحقیق مطالعه اثر نماتدهای بیمارگر حشرات روی نماتد ریشه‌گرهی (M. javanica) در خیار بود. در آزمایش‌های اتاقک رشد با درجه حرارت ᵒC 3± 25 و مدت زمان روشنایی و تاریکی به ترتیب 15 و 9 ساعت، گیاهچه خیار کاشته شده در لیوان‌هایی به حجم ml200 ، با 360 تخم M. javanica در150 گرم خاک استریل و غلظت IJs/cm2 25 لارو آلوده کننده (962 لارو/ در هر لیوان) از Steinernema feltiae، Steinernema carpocapsae و Heterorhabditis bacteriophora(تهیه شده از شرکت کوپرت هلند) به صورت ایجاد حفره‌هایی در خاک مایه‌زنی شد. آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 8 تکرار انجام شد. دو هفته بعد از تلقیح نماتد ریشه‌گرهی، 4 گیاهچه خیار از هر تیمار برداشته شد و سیستم ریشه با اسید فوشین رنگ آمیزی شد. پنج هفته بعد از تلقیح، 4 گیاهچه باقیمانده از هر تیمار، برای شمارش تعداد کل تخم تولید شده توسط نماتد ریشه‌گرهی با هیپوکلریت سدیم جدا شده و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد لارو سن دوم M. javanica نفوذ یافته به درون ریشه‌ها و تعداد کل تخم از هر گیاه تیمار شده با نماتدهای بیمارگر حشرات، به طور معنی داری کمتر از شاهد است اما تعداد تخم در ریشه‌های تیمار شده با S. feltiae تفاوت معنی‌داری با شاهد نشان نداد. به منظور انجام آزمایش کاربرد زمانی استفاده از نماتدهای بیمارگر حشرات، گیاهچه‌های خیار در گلخانه با 5000 تخم نماتد M. javanica و تیمار زمانی 2 هفته قبل، 1 هفته قبل، همزمان، 1 هفته بعد و 2 هفته بعد از آلودگی با نماتد بیماریزا، با S. carpocapsae و H. bacteriophora در دو غلظتIJs/cm2 25 وIJs/cm2 125 تیمار شدند. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد در تمام کاربردهای زمانی S. carpocapsae و H. bacteriophora، از نفوذ و تولید تخم نماتد ریشه‌گرهی ممانعت شده است. غلظت کم (IJs/cm2 25) و زیاد (IJs/cm2 125) از S. carpocapsae و H. bacteriophora در کاربرد زمانی یک هفته قبل (تعداد کل تخم در غلظت IJs/cm2 25، برای S. carpocapsae ،H. bacteriophora به ترتیب 5597، 6074 و در غلظت IJs/cm2 125 به ترتیب 3890، 4982 در مقایسه با شاهد 19224) و یک هفته بعد (تعداد کل تخم در غلظت IJs/cm2 25، برای S. carpocapsae ، H. bacteriophora به ترتیب 3140، 3868 و برای غلظت IJs/cm2 125، به ترتیب 2343، 2912 در مقایسه با شاهد 19224) از تلقیح نماتد M. javanica ، بیشترین ممانعت را از تولید تخم نماتد ریشه‌گرهی به عمل آورد.
