اثرات جانبی حشره‌کش‌های ایندوکساکارب، ولیوم تارگو و پروفنوفوس بر روی مراحل مختلف زنبور Trichogramma brassicae Bezdenko (Hymenoptera: Trichogrammatidae) در شرایط آزمایشگاهی
زنبور تریکوگراما، Trichogramma brassicaeاز مهم‌ترین پارازیتوئیدهای تخم آفات متعدد بالپولکی می‌باشد. امروزه، زنبور تریکوگراما برای کنترل آفات متعددی از قبیل کرم قوزه پنبه، کرم سیب، کرم گلوگاه انار بصورت انبوه در ایران پرورش داده شده و در مزارع پنبه، نخود، گوجه فرنگی و باغات سیب و انار رهاسازی می‌گردد. اثر پارازیتوئیدها می‌تواند به وسیله کاربرد حشره‌کش‌ها تحت تاثیر قرار گیرد. جهت استفاده توام عوامل کنترل بیولوژیکی و آفت‌کش‌ها در مدیریت آفات نیاز به شناخت اثرات و انتخابیت آفت‌کش‌ها بر روی عوامل کنترل بیولوژیکی وجود دارد. در این مطالعه، جهت بررسی احتمال سازگاری برخی حشره‌کش‌ها با این پارازیتوئید، اثرات جانبی ایندوکساکارب، ولیام تارگو و پروفنوفوس بر روی مراحل مختلف زنبور T. brassicae تحت شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. پرورش این زنبور در انسکتاریوم با استفاده از میزبان واسط تخم بید غلات انجام گردید. آزمایش‌های زیست‌سنجی به روش تماس با باقیمانده سمی بر روی حشرات کامل زنبور تریکوگراما با شرایط دمایی 1 26، رطوبت نسبی 5 70% و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام گرفت. تاثیر غلظت‌های مزرعه‌ای حشره‌کش‌های مورد آزمایش بر روی مراحل نابالغ به روش غوطه‌ورسازی تخم‌های میزبان پارازیته ارزیابی گردید. مقادیر LC50 حشره‌کش‌های ایندوکساکارب، ولیام تارگو و پروفنوفوس به ترتیب 6/193، 1/22 و 54/0 میلی گرم بر لیتر بودند. نتایج زیست‌سنجی بر روی حشرات کامل نشان داد که پروفنوفوس سمیت بالایی بر روی حشرات کامل در مقایسه با ایندوکساکارب و ولیام تارگو دارد. همچنین، نتایج نشان داد که ایندوکساکارب و ولیام تارگو در غلظت‌های توصیه شده مزرعه‌ای سمیت ناچیزی بر روی مراحل لاروی، پیش شفیرگی و شفیرگی زنبور پارازیتوئید دارند. میزان ظهور زنبور تریکو گراما به‌طور معنی‌داری در تیمار پروفنوفوس در مقایسه با شاهد تحت تاثیر قرار گرفت. میزان ظهور زنبور تریکوگراما در تیمار مراحل لاروی، پیش شفیرگی و شفیرگی برای ایندوکسارب به ترتیب، 9/8، 6/7 و 2/7 درصد، برای ولیام تارگو 4/10، 3/9 و 9/8 درصد و برای پروفنوفوس 0/68، 1/68 و 6/66 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. براساس طبقه‌بندی سازمان بین المللی کنترل بیولوژیک، ایندوکساکارب و ولیام تارگو در گروه حشره‌کش‌های بی‌ضرر و پروفنوفوس در گروه حشره‌کش-های کم ضرر قرار گرفتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که حشره‌کش‌های زیست‌سازگار ایندوکساکارب و ولیام تارگو، اثرات زیان آور کمتری بر روی زنبور تریکوگراما دارند. به نظر می‌رسد حشره‌کش‌های زیست‌سازگار ایندوکساکارب و ولیام تارگو پتانسیل بالایی جهت تلفیق با زنبور تریکوگراما به عنوان عامل کنترل بیولوژیکی در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات دارند. آزمایشات مزرعه‌ای برای تائید نتایج مطالعه حاضر می-تواند سودمند باشد.
