راسته شیخک ها (Insecta: Mantodea) با بیش از 2500 گونه عضوی مهم و سودمند در اکوسیستم های طبیعی و کشاورزی می باشد. حشرات این راسته با وجود تنوع گونه ای کمتر نسبت به بسیاری از راسته های دیگر، با تغذیه از آفات کشاورزی می توانند در کنترل جمعیت آنها نقش داشته باشند. فون شیخک های ایران خصوصا در مناطق شرقی و جنوبی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. به منظور بررسی فون شیخک های استان خراسان جنوبی و تعیین پراکنش و کلید شناسایی آنها، برای اولین بار تحقیقی جامع طی سال های 1393-1394 انجام گرفت. در مجموع 85 نمونه از مناطق مختلف استان جمع آوری گردید. نمونه ها با استفاده از تور حشره گیری معمولی و سایر روش ها جمع آوری و پس از کشته شدن بوسیله محلول اتیل استات و ثبت مشخصات جغرافیایی و اقلیمی منطقه به آزمایشگاه انتقال داده شده و اتاله شدند. در این تحقیق همچنین نمونه های موجود در کلکسیون آزمایشگاه حشره شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند مورد بررسی قرار گرفت. تمام نمونه ها با مراجعه به کلیدهای شناسایی معتبر و بررسی مشخصات شکل شناسی نظیر رنگ، شکل، اندازه اندام های مختلف از قبیل صفحات اسکلریتی پیش گرده، چشم های مرکب، فرورفتگی ها و برآمدگی های روی سر و صورت، خارها و تزئینات پاها، رنگ بندی و سایر خصوصیات بال ها و سایر ویژگی ها مورد شناسایی قرار گرفتند. در مجموع 13 گونه متعلق به چهار خانواده Empusidae، Mantidae، Tarachodidae و Eremiaphilidae، در هفت زیرخانواده و 10 جنس شناسایی و تعیین نام گردید. در بین نمونه های بررسی شده یک نمونه از جنسAmeles و یک نمونه از جنسEremiaphila مشکوک به گونه جدید می باشند. تمام گونه های شناسایی شده برای اولین بار از استان خراسان جنوبی گزارش می شوند. این گونه ها شامل موارد زیر می باشند:
Empusidae: Empusa faciata Brulle, 1832, Blepharopsis mendica Fabricius, 1775.
Mantidae: Mantis religiosa L., Hierodula transcaucasica Brunner von Wattenwyl 1878, Rivetina inermis Berland & Chopard, 1922, Ameles persa Bolivar, 1911, Oxyothespis persica Bolivar 1913, Bolivaria brachyptera (Pallas, 1773).
Tarachodidae: Iris cratoria L., I. splendida Uvarov, 1922.
Eremiaphilidae: Eremiaphila genei Lefèbvre 1835.
بررسی فونستیک انجام گرفته نشان دهنده حضور گونه های متعدد از حشرات این راسته در استان خراسان جنوبی در مقایسه با دیگر مناطق ایران دارد. با توجه به وسعت استان و وجود زیستگاه های متنوع شامل مناطق کوهستانی، دشت، کویر و همچنین تنوع گیاهی بالا، انجام مطالعات بیشتر به منظور مشخص شدن دقیق تر فون شیخک های استان ضروری به نظر می رسد.
