تأثیر برخی ترکیبات القاکننده مقاومت در گیاه لوبیا بر پارامترهای زیستی کنه تارتن دو لکه‌ای

عنوان دوره: بیست و دومین کنگره گیاهپزشکی ایران

کنه تارتن دولکه‌ای یک آفت عمومی است که به طیف وسیعی از گیاهان حمله می‌کند. به‌ دلیل اندازه کوچک و تغذیه از سطح زیرین برگ، ممکن است حضور این آفت تا زمانی‌که خسارت زیادی روی گیاه ایجاد نکرده، تشخیص داده نشود. جمعیت‌های این کنه ممکن است در برابر مواد شیمیایی که علیه آن‌ها استفاده می‌شود مقاوم شوند، به نحوی که تغییر روش مبارزه ضروری ‌باشد.اخیرا تلاش‌هایی جهت استفاده از القا کننده‌های شیمیایی برای القا مقاومت در گیاهان انجام گرفته است. در این پژوهش به بررسی تاثیر دو ترکیب القا کننده ( فسفیت پتاسیم و بیولوگ سیدروفوریک ) روی پارامترهای جدول زندگی کنه تارتن دولکه‌ای در شرایط آزمایشگاهی، دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±75 درصد و دوره نوری L16:D8 روی گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) پرداخته شد. ابتدا گیاه لوبیا با ترکیبات فسفیت پتاسیم و بیولوگ سیدروفوریک که به خاک گلدان اضافه شد، تیمار شد. بعد از 48 ساعت از برگ‌ گیاهان تیمار شده برای انجام آزمایش‌ها استفاده شد. یک کنه ماده از کلونی روی یک دیسک برگی به قطر 8/2 سانتیمتر از گیاه لوبیای تیمار شده، که روی یک لایه پنبه مرطوب داخل یک پتری دیش به قطر 5 سانتیمتر قرار داشت، گذاشته شد. بعد از 8 ساعت، کنه‌های ماده و تمام تخم‌های گذاشته شده، به جز یک تخم، حذف شدند. هر 12 ساعت یک بار واحدهای آزمایشی مورد بازبینی قرار گرفتند و مراحل رشدی آنها ثبت شد. با ظهور کنه-های کامل، بازدیدها هر 24 ساعت یک بار صورت گرفت. این آزمایش برای هر تیمار و شاهد آن با 50 تکرار انجام شد. داده‌ها توسط نرم افزارTWO SEXMSChart (Chi, 2016) آنالیز شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که پارامترهای نرخ ذاتی افزایش جمیعت ((r، متوسط زمان یک نسل(T) ، نرخ متناهی افزایش جمیعت (λ)، نرخ خالص تولید مثل (R0) در گیاهان تیمار شده با فسفیت پتاسیم10/0 (روز1-)، 04/15(روز)، 11/1 (روز1-)، 34/5 (نتاج) در مقایسه با شاهد 31/5 (روز1-)، 4/14(روز)، 005/1(روز1-)، 08/1 (نتاج) به ترتیب و در گیاهان تیمار شده با بیولوگ سیدروفوریک 14/0 (روز1-)، 36/9(روز)، 15/1(روز1-)،94/3(نتاج) در مقایسه با شاهد آن 3/9(روز1-)، 35/10(روز)، 09/1(روز1)، 64/2 (نتاج) به ترتیب محاسبه گردید.نرخ ذاتی افزایش جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای در دو تیمار در مقایسه با شاهد کاهش و مدت زمان یک نسل در دو تیمار در مقایسه با شاهد افزایش یافت. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهند که این ترکیبات القا کننده می‌توانند به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کنترل شیمیایی به‌کار روند و می‌توان از این ترکیبات القا کننده جهت کاهش رشد جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای و در نتیجه کاهش خسارت وارد شده به گیاه استفاده کرد. مطالعات بیشتر روی آنزیم‌های دخیل در واکنش‌های دفاعی گیاهی در حال انجام است.

کلید واژگان: بیولوگ سیدروفوریک؛ فسفیت پتاسیم؛ واکنش‌های دفاعی