پسته با نام علمی Pistacia vera L. از مهم‌ترین محصولات ایران است. پسیل معمولی پستهAgonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer (Hemiptera: Psyllidae)، یکی از آفات بومی و خسارتزای پستهکاریهای ایران می‌باشد. به منظور بررسی تراکم جمعیت پسیل پسته و الگوی توزیع فضایی پورههای آن، نمونهبرداریهای هفتگی و منظم از فروردین تا آبان سال 1394 از سه باغ پسته شامل ارقام سفید، اکبری و کله قوچی واقع در شهرستان مهولات استان خراسان رضوی صورت گرفت. برگ پسته به عنوان واحد نمونه‌برداری پورهها در نظر گرفته شد (هر 5 برگ یک واحد نمونه برداری) که از جهات مختلف درخت جمعآوری شد. برای شمارش حشرات کامل از کارتهای چسبنده زردرنگ استفاده شد. پس از انجام نمونهبرداریهای اولیه، اندازهی نمونه برابر 15 درخت تعیین شد به طوریکه میزان خطای نسبی کمتر از 25 درصد باشد. در هر نوبت نمونه‌برداری تعداد پورههای روی برگ و تعداد حشرات کامل شکار شده توسط کارتهای چسبنده شمارش و ثبت شد. براساس نتایج بدست آمده، تفاوت تراکم پورهها روی ارقام مورد مطالعه معنی‌دار بود (P<0.05) و یشترین تراکم پوره روی رقم اکبری (8/0±91/5) و کمترین تراکم روی رقم سفید (2/0±35/1) مشاهده شد. بیشترین شکار حشرات کامل توسط کارتهای چسبنده به ترتیب روی ارقام اکبری، کله قوچی و سفید ثبت شد که این تفاوتها از نظر آماری تفاوت معنی‌دار نداشتند (P>0.05). الگوی توزیع فضایی پورههای پسیل پسته با استفاده از روش واریانس به میانگین (s2/m) و مدلهای رگرسیونی Taylor (Log S2= log a+ b log m) و Iwao (m*=α +βm) مشخص شد. در روش واریانس یه میانگین پس از محاسبهی شاخص ID و مقدار عددی Z، توزیع فضایی پوره‌ی پسیل پسته روی ارقام سفید و کله قوچی از نوع تصادفی (96/1<Z<96/1-) و روی رقم اکبری از نوع تجمعی (96/1Z>) تعیین شد. شیب خط رگرسیون در هر دو مدل رگرسیونی تیلور و آیوائو و روی هر سه رقم به طور معنی‌دار بزرگ‌تر از یک بود که نشان‌دهنده‌ی تجمعی بودن توزیع فضایی پوره‌ی پسیل پسته بود. مقادیر شیب خط رگرسیون درمدل تیلور (b) به ترتیب روی ارقام سفید، اکبری و کله قوچی برابر 13/1، 96/1 و 77/1 بود. در مدل رگرسیونی آیوائو، شیب خط رگرسیون (ß)، معادل 05/1، 1/1 و 7/2 به ترتیب روی ارقام سفید، کله قوچی و اکبری بدست آمد. مقادیر r2 در مدل Taylor روی ارقام سفید، اکبری و کله قوچی به ترتیب برابر 84/0، 78/0 و 58/0 و در مدل Iwao برابر 97/0، 94/0 و 90/0 برآورد شد. بیشتر بودن مقدار r2در مدل Iwao نشان دهندۀ کارایی بهتر این مدل در توجیه رابطۀ میان واریانس و میانگین انبوهی حشره می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق در توسعه‌ی برنامه‌های نمونه‌برداری و اجرای برنامه‌های مدیریت تلفیقی پسیل پسته دارای اهمیت زیادی می‌باشد.
