گیاه گوجه‌فرنگی Lycopersicum esculentum L.)) یک گیاه یک‌ساله بوده و متعلق به خانواده Solanaceaeمی‌باشد. بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه‌فرنگی از جمله بیماری‌های بسیار مهم و مخرب گوجه‌فرنگی می‌باشد که در هر 5 قاره به دفعات متعدد گزارش شده است و در بسیاری از کشورها از جمله ایران به مزارع گوجه‌فرنگی خسارت وارد می‌کند. در پژوهش حاضر اثر غلظت‌های مختلف سالسیلیک‌اسید (3 تا 7 میلی‌مولار) بر رشد Fusarium oxysporum f.sp. lycopersiciدر محیط سیب‌زمینی دکستروز آگار PDA)) در شرایط آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفت. فاکتورهای مساحت پرگنه عامل بیماری و درصد کاهش رشد در مقایسه با شاهد در آزمایشگاه اندازه‌گیری و محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد که تمامی غلظت‌های مورد استفاده سالسیلیک‌اسید باعث کاهش معنی-داری در رشد پرگنه قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در مقایسه با شاهد شدند و غلظت‌های بیشتر از 6 میلی-مولار سالسیلیک‌اسید به طور کامل از رشد قارچ عامل بیماری جلوگیری کرد. از این نتایج می‌توان این‌گونه استنباط کرد که افزایش غلظت سالسیلیک‌اسید اثر مستقیم بر بازدارندگی رشد این قارچ دارد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات در آزمایشگاه به منظور بررسی اثر سالسیلیک‌اسید بر روی قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici، گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی توسط قارچ عامل بیماری با غلظت 106 اسپور در میلی‌لیتر و سالسیلیک‌اسید به عنوان محرک شیمیایی با غلظت 5 میلی‌مولار به مقدار 20 میلی‌لیتر به روش خیساندن خاک در مرحله‌ی شش برگی به صورت جداگانه و توام در شرایط گلخانه مایه‌زنی شده و مورد بررسی قرار گرفت. همچنین گیاهان تیمار شده در شرایط دمائی 27 5 درجه سانتی‌گراد و نور 16 ساعته در گلخانه به مدت 50 روز نگهداری شدند و پس از پایان دوره آزمایش در بررسی اثر سالسیلیک‌اسید بر فاکتورهای بیماری‌زایی، اثر تیمارها با در نظر گرفتن شدت بیماری، شاخص زردی برگ‌ها و وزن تر ریشه و اندام هوایی مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی و در 4 تکرار برای کنترل بیماری پوسیدگی ساقه و ریشه گوجه‌فرنگی ناشی ازFusarium oxysporum f.sp. lycopersici و القای مقاومت میزبان در مقابل پاتوژن طراحی شده و در هر دو شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای اعمال گردید و مقایسه میانگین داده‌ها با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که استفاده از سالسیلیک‌اسید باعث کاهش پژمردگی و زردی برگ‌ها، کاهش شدت بیماری و افزایش وزن تر ریشه و اندام هوایی در مقایسه با شاهد می‌شود. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد که کاربرد سالیسیلیک‌اسید به عنوان محرک شیمیایی می‌تواند یک اقدام مفید و امیدبخش برای کنترل عوامل بیماری‌زای گیاهی از قبیل Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici باشد.
