رشته کوههای زاگرس به عنوان طولانیترین رشته کوه ایران، از شمال غربی تا جنوب کشور امتداد دارند. این رشته کوهها با مساحت بیش از 32 میلیون هکتار و عبور از 13 استان، تنوع زیاد زیست محیطی و شرایط خاص اکولوژیک اهمیت ویژهای دارند. جنگلهای بلوط زاگرس در غرب ایران سطحی معادل شش میلیون هکتار را پوشاندهاند. در سالهای اخیر این جنگلها به وسیله مجموعهای از عوامل زنده و غیر زنده در معرض زوال و خشکیدگی شدید قرار گرفتهاند. در میان مجموعه عوامل زنده، قارچ B. mediterranea عامل بیماری شانکر زغالی به عنوان یکی از مهمترین عوامل در ارتباط با زوال درختان بلوط در سراسر دنیا از جمله ایران معرفی شده است. این قارچ بخش طولانی از دوره زندگی خود را در اندامهای مختلف نظیر پوست، چوب، جوانهها، شاخهها و برگهای گونههای مختلف بلوط بصورت اندوفیت میگذراند و زمانی که درخت میزبان تحت استرس کمبود آب و یا شرایط نامساعد دیگر قرار گرفت بصورت بیمارگر ظاهر میشود. این مرحله از چرخه زندگی قارچ بسیار مهم است زیرا موجب انتشار بیمارگر در مناطق مختلف میگردد. جداسازی و شناسایی این قارچ بیمارگر از بافت میزبان با استفاده از روشهای متعارف کشت بافت آلوده دشوار است. هدف از انجام این تحقیق تعیین بهترین جفت آغازگرها در میان آغازگرهای طراحی شده بر اساس ناحیه ITS rDNA هستهای گونه B. mediterranea (Rt-F, MED1, Rt-R, MED2) برای شناسایی اختصاصی این قارچ از مجموعه عوامل قارچی همراه شانکر زغالی بلوط و همچنین در درختان ظاهرا سالم بود. برای این منظور، طی تابستان و زمستان 1393 و 1394 از ساقه و تنه درختان آلوده و ظاهرا سالم استان ایلام نمونه برداری صورت پذیرفت. جدایههای قارچی شامل گونههای B. mediterranea، Obolarina persica (قارچی دیگر از خانواده Xylariaceae که بیماری زغالی ایجاد میکند) و Sordaria fimicola (قارچ اندوفیت بلوط) از ساقه و تنه نمونههای جمعآوری شده جداسازی و خالصسازی شد و DNAآنها همراه DNA ساقههای بلوط با روش CTAB استخراج گردید و کارایی این آغازگرها در تشخیص گونه B. mediterranea ارزیابی شد. از مجموعه آغازگرها، جفت آغازگر MED1-MED2 در میان جدایههای قارچی شناسایی شده، تنها در DNA ژنومی جدایههای B. mediterranea قطعهای به طول 377 جفت باز را تکثیر کردند و به عنوان جفت آغازگر اختصاصی برای شناسایی این قارچ تعیین شد. همچنین با روش متعارف جداسازی تنها از 7/27 % درختان نمونهبرداری شده قارچ B. mediterranea جداسازی شد، درحالی که آغازگرهای اختصاصی این گونه 3/83 % آلودگی را نشان میدادند. بنابراین استفاده از آغازگر اختصاصی قارچ گونه B. mediterranea به عنوان روشی سریع و دقیق برای شناسایی قارچ بیمارگر B. mediterranea در بافت میزبان بدون جداسازی آن معرفی شد.
