چکیده:
استان خوزستان جایگاه دوم را از نظر تولید غلات در ایران دارد. نماتدهای سیستی غلات از مهمترین نماتدهای خسارتزای گندم و جو در جهان می باشند و اخیراً در 38 درصد از مزارع گندم و جو استان خوزستان با متوسط جمعیت 280 تخم و لارو در 100 گرم خاک ردیابی شده اند. در این تحقیق به منظور ارزیابی خاک ورزی حفاظتی روی جمعیت نماتد سیستی غلات و عملکرد گندم طی سال های 1393 الی 1395، آزمایشی در یک زمین آلوده به نماتد سیستی غلات Heterodera avenae type B)) در شهرستان بهبهان استان خوزستان به صورت کرت های نواری در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی متشکل از 5 تیمار و با سه تکرار به ازای هر تیمار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مرسوم گندم (شاهد)، کم خاک ورزی یک (استفاده از دو بار دیسک)، کم خاک ورزی دو (استفاده از چیزل پیلر)، کم خاک ورزی سه (استفاده از روتیواتور) و بی خاک ورزی بودند. شاخص های ارزشیابی شده شامل جمعیت اولیه، نهایی، ضریب تولید مثل نماتد و عملکرد دانه گندم بودند. نتایج نشان داد که در سال اول روشهای کم خاک ورزی شامل دو بار دیسک، چیزل پیلر، روتیواتور و بی خاک ورزی موجب کاهش جمعیت نماتد به ترتیب به میزان 82، 66، 87 و 83 درصد و همچنین افزایش عملکرد دانه گندم به میزان به ترتیب 2/11، 7/12 و 3 درصد در مقایسه با روش کشت مرسوم شده و در بی خاک ورزی عملکرد دانه گندم در مقایسه با کشت مرسوم 3 درصد کاهش یافته است. در سال دوم روشهای کم خاک ورزی شامل استفاده از دو بار دیسک، چیزل پیلر و بی خاک ورزی موجب افزایش جمعیت نماتد به ترتیب به میزان 20،396 و 154 درصد و استفاده از روتیواتور موجب کاهش جمعیت نماتد به میزان 82 درصد و همچنین افزایش عملکرد دانه گندم به ترتیب به میزان 17، ،14، 10 و 33 درصد در مقایسه با روش کشت مرسوم شده است.شاخص های ارزشیابی شده شامل جمعیت اولیه، نهایی، ضریب تولید مثل نماتد و عملکرد دانه گندم بودند. نتایج نشان داد که در سال اول روشهای کم خاک ورزی شامل دو بار دیسک، چیزل پیلر، روتیواتور و بی خاک ورزی موجب کاهش جمعیت نماتد به ترتیب به میزان 82، 66، 87 و 83 درصد و همچنین افزایش عملکرد دانه گندم به میزان به ترتیب 2/11، 7/12 و 3 درصد در مقایسه با روش کشت مرسوم شده و در بی خاک ورزی عملکرد دانه گندم در مقایسه با کشت مرسوم 3 درصد کاهش یافته است.
