شته جالیز، Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) آفت پلی‌فاژ با طیف گسترده‌ای از گیاهان میزبان بوده که خسارت آن در محصولات گلخانه‌‌ای حائز اهمیت است. آلودگی گیاهان میزبان به این شته نه تنها موجب تضعیف آن‌ها بلکه انتقال بیماری‌های ویروسی گیاهی را نیز در پی دارد که در نهایت در صورت عدم استفاده از روش کنترل کارآمد، موجب مرگ گیاه می‌شود. استفاده بی‌رویه از آفت‌کش‌های شیمیایی برای کنترل این آفت موجب مقاومت و تاثیر منفی بر موجودات غیر هدف و محیط زیست شده است. یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی بکارگیری از آفت‌کش‌های گیاهی می‌باشد. دایابون یک آفت‌کش گیاهی بی‌خطر و زیست سازگار است که قابلیت تلفیق با روش کنترل بیولوژیک در برنامههای مدیریت تلفیقی آفات را دارد. این آفت‌کش گیاهی تولیدی شرکت نانوفناوران دایا بوده می‌باشد و با استفاده از اسید‌های چرب و روغن گیاه کرچک تهیه شده است. در این بررسی سمیت تماسی آفت‌کش گیاهی دایابون (EC 20%) روی مراحل نابالغ شته جالیز (سن‌های دوم و سوم پورگی) در غلظت‌های 4000، 3000، 2000، 1000، 500 و 250 پی‌پی‌ام از ماده موثر و همچنین غلظت 2000 پی‌پی‌ام آن روی مومیایی‌های تشکیل شده شته (زنبور Aphidius spp . (Hymenoptera: Braconidae)) مورد مطالعه قرار گرفت. اثر کشندگی آفت‌کش به شیوه‌ی فرو بردن دیسک‌های برگی در محلول آفت‌کش ارزیابی شد. آزمایش در شرایط استاندارد محیطی (2±25 درجه‌سلسیوس، رطوبت نسبی 5±70 درصد، دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) انجام گرفت. برای هر غلطت 3 تکرار در نظر گرفته و پس از گذشت 24 ساعت نسبت به شمارش تلفات اقدام شد. در نهایت داده‌های بدست آمده در محیط SPSS 22 مورد آنالیز قرار گرفت. درصد تلفات در غلطت‌های ذکر شده به ترتیب 78/97، 11/91، 41/63، 47/39، 73/22 و 89/8 بود و همچنین غلظت 2000 پی‌پی‌ام 28/14 درصد تلفات را برای مومیایی‌های تشکیل شده دارا بود. مقدار LC50 برای سمیت تماسی دایابون روی شته جالیز 51/1501 پی‌پی‌ام به دست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده آفت‌کش گیاهی دایابون گزینه مناسبی برای کنترل شته جالیز می‌باشد که می‌تواند در برنامههای مدیریت تلفیقی شته جالیز مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تلفات مومیایی‌های شته بعد از محلول پاشی توسط آفت‌کش با تیمار شاهد اختلاف معنی‌داری را نشان نداد و این تلفات به بیش از 28/14 درصد نرسید. با توجه به سالم بودن دایابون برای مومیایی‌های تشکیل شده شته می‌توان این آفت‌کش را در تلفیق با رهاسازی زنبور پارازیتوئید در گلخانه‌ها به کار گرفت تا بتوان به کنترل مناسبی از جمعیت شته جالیز در محیط گلخانه همراه با تولید محصولی فاقد از هرگونه آفت‌کش شیمیایی دست یافت.
