گیاهان علوفه‌ای اهمیت ویژه‌ای از نظر اقتصادی داشته و از اصلی‌ترین مواد در جیره غذایی دام به شمار می‌روند. گیاه یونجه (Medicago sativa L.) یک گیاه علوفه‌ای از تیره Leguminosae بوده و غنی از پروتئین و عناصر ضروری از قبیل کلسیم می‌باشد. اهمیت و ارزش غذایی علوفه یونجه به حدی است که موجب شده به ملکه گیاهان علوفه‌ای شهرت پیدا کند. بیماری‌‌های قارچی خسارات عمده‌ای به لحاظ کمی و کیفی به یونجه وارد می سازند و علاوه بر کاهش چشم‌گیر عملکرد، باعث پائین آمدن سطح پروتئین و کلسیم در گیاه می‌شوند. گونه-های Fusarium به دلیل خاکزاد بودن و قدرت بقای زیاد در خاک، قادر به ایجاد بیماری روی طیف وسیعی از گیاهان بوده و سالانه خسارات عمده‌ای را به محصولات کشاورزی وارد می‌سازند. گونه‌‌های مختلفی از این جنس تاکنون به عنوان عوامل پوسیدگی ریشه و طوقه و نیز پژمردگی آوندی در گیاهان مختلف گزارش شده‌اند. در نمونه برداری که در زمستان 1394 از مزارع یونجه در استان قم انجام گرفت، بوته های‌های دارای علائم زردی و پوسیدگی ریشه و طوقه نمونه برداری شدند و به آزمایشگاه منتقل گردیدند. ابتدا نمونه‌های گیاهی (طوقه و ریشه) به مدت 10 دقیقه زیر جریان آب شیر شستشو داده شدند و سپس به قطعاتی بریده شده و به مدت دو دقیقه در اتانول 70 درصد و سپس به مدت دو دقیقه در هیپوکلریت سدیم 5/0 درصد ضد عفونی سطحی شدند و در نهایت با آب مقطر استریل شستشو گردیدند. قطعات گیاهی روی محیط کشت آب - آگار دو درصد درون انکوباتور با دمای 25 درجه سلسیوس و شرایط تاریکی مداوم قرار داده شدند. از بین 50 جدایه قارچی که همگی از جنس Fusarium بودند، در نهایت 10 جدایه قارچی انتخاب گردیدند و برای شناسایی، در محیط‌‌های کشت اختصاصی شناسایی Fusarium کشت گردیدند. بدین منظور جدایه‌‌ها روی محیط‌‌های کشت برگ میخک-آگار (تناوب 12 ساعت تاریکی و 12 ساعت near UV - نور فلوروسنت)، SNA (تاریکی و دمای 25 درجه سلسیوس) و سیب زمینی-دکستروز-آگار (تناوب 12ساعت تاریکی - 12 ساعت نورفلئورسنت و دمای 25 درجه سلسیوس) به مدت 10 تا 14 روز نگهداری شدند و سپس بر اساس خصوصیات ریخت شناختی و با استفاده از توصیفات شناسایی معتبر، آرایه‌های Fusarium solani (5 جدایه)، F. proliferatum (2 جدایه)، F. verticillioides (2 جدایه) و Fusarium sp. (1 جدایه) شناسایی گردیدند. طبق بررسی انجام شده، گونه‌‌های. proliferatum F.و verticillioides F. برای اولین بار در ایران از گیاه یونجه گزارش می‌شوند. آزمون‌‌های بیماریزایی گونه‌‌های مذکور در شرایط کنترل شده گلخانه‌ای در حال انجام است.
کلمات کلیدی: آرایه، طیف میزبانی، عوامل قارچی خاکزاد، بیماری زایی
