باکتری(Xap) Xanthomonas arboricola pv. pruni عامل لکه برگی در درختان هسته دار می باشد. این بیماری اولین بار در سال 1903 از روی آلوی ژاپنی از شمال آمریکا شناسایی شد و در حال حاضر از تمام قاره ها گزارش شده است. در ایران نیز در سال 2004، برای اولین بار، این بیماری از درختان هسته دار استان گیلان گزارش گردید. به علت وجود خسارت چشمگیر اقتصادی این بیماری در صورت شیوع، Xap به عنوان یک عامل قرنطینه ای توسط سازمان حفظ نباتات اتحادیه اروپا معرفی شده است. با توجه به شیوع علائم لکه برگی و شانکر در باغات هسته دار استان خراسان رضوی و احتمال وجود Xap علاوه بر باکتری Psuedomonas syringae pv. syringae (Pss)، در بهار سال 93 از بافتهای دارای علایم شانکر و لکه برگی درختان هسته دار شهرستان های مشهد، چناران، قوچان، نیشابور و فریمان نمونه برداری شد. جداسازی و خالص سازی طبق روشهای متعارف انجام گرفت. آزمون بیماریزایی بر روی برگهای جوان میزبان و با مایه زنی سوسپانسیون باکتری با غلظت 107 انجام گرفت. جدایه ها با استفاده از PCR اختصاصی شناسایی شدند و تفاوت های احتمالی ژنتیکی بین جدایه های Xap مورد مطالعه در مقایسه با جدایه استاندارد با استفاده از واکنش rep-PCR و آغازگرهای BOXA1R، ERIC1R، ERIC2، REP1R-I و REP2-I ارزیابی شد. پس ازکشت نمونه های دارای علائم، جدایه هایی با کلنی های زرد، گرد، مخاطی و گنبدی شکل در محیط YDC انتخاب شدند. در آزمون بیماریزایی بعد از یک هفته، لکه های ابسوخته در نقاط مایه زنی مشاهده گردید که بتدریج نکروز شدند. پس از استخراج DNAی جدایه ها با استفاده از جوشاندن ، جهت شناسایی مولکولی جدایه ها در سطح پتووار، از واکنش زنجیره ای پلی مراز بر مبنای آغازگرهای اختصاصی XapY17 استفاده گردید. این جفت اغازگر یک قطعه 943 جفت بازی حفاظت شده شامل توالی اختصاصی مربوط به ناحیه کدکننده پروتئین ناقل ABC در باکتری Xap را تکثیر می کنند. بنابراین پس از بکارگیری آغازگرهای XapY17، شناسایی جدایه ها در سطح پاتووار به صورت مولکولی تایید گردید. آغازگرهای rep-PCR ، توالی DNAی تکراری در ژنوم گونه های باکتریایی مختلف را هدف تکثیر قرار می دهند و بر مبنای الگوی اثر انگشت ایجاد شده، گروهبندی جدایه های را امکان پذیر می سازند. بر اساس داده های مولکولی، تنوع ژنتیکی اندکی درون جدایه های این باکتری بدست آمد. محدودیت جغرافیایی در نمونه برداری را می توان دلیلی بر وجود تنوع ژنتیکی پایین در جدایه های مورد بررسی دانست. با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه، می توان بیان نمود علاوه بر Pss، باکتری Xap نیز عامل بروز بیماری شانکر و لکه برگی باغات هسته دار استان خراسان رضوی است و بکارگیری استراتژی های مختلف جهت کنترل همزمان دو باکتری مذکور در باغات هسته دار این استان حائز اهمیت می باشد.
