نماتد ریشه‌گرهی یکی از مهمترین عوامل بیماریزا در بسیاری محصولات از جمله توتون می‌باشد. این بیمارگر موجب اختلال در جذب آب و مواد غذایی توسط ریشه و کاهش کارآیی آن، در نتیجه کاهش رشد گیاه می‌شود. از طرفی این عامل ورود سایر عوامل بیماریزا را نیز تسهیل می‌نماید. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی عکس‌العمل ارقام تجاری توتون تیپ شرقی به گونه Meloidogyne hapla که آلودگی مزارع توتون تیپ شرقی منطقه درجن شهرستان مینودشت (استان گلستان) به این گونه طی سالهای گذشته محرز شده بود، صورت گرفت. لذا نشاهای ارقام توتون باسما 2-178، ارومیه 205، ازمیر، تاشته و سعدی در سال 1392 به روش خزانه شناور تولید و در شرایط مساعد گلخانه در گلدانهای 1.5 کیلوگرمی در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار نشا شدند. پس از انتقال نشا به گلدان مایه‌زنی با جمعیت 2000 لارو سن دوم نماتد (جدا شده از مزارع توتون) به ازای هر بوته انجام شد. ارزیابی براساس شاخصهای گال، تعداد توده تخم و متوسط تخم توده پس از طی یک سیکل نماتد انجام شد. آنالیز داده‌های تحقیق با استفاده از نرم‌افزار MSTATC نشان داد با وجود اختلاف معنی‌دار بین ارقام مورد بررسی در کلیه صفات ارزیابی شده در سطح احتمال یک درصد هیچ یک از ارقام تجاری نسبت به این نماتد مقاوم نمی‌باشند. در مقایسه میانگین انجام شده از نظر شاخص گال رقم ازمیر در گروه B و سایر ارقام در گروه A قرار گرفتند. در صفت تعداد توده تخم ارقام تاشته و سعدی در گروه A، رقم ارومیه 205 در گروه B و ارقام باسما 2-178 و ازمیر در گروه C قرار گرفتند. از نظر متوسط تخم توده جز رقم ازمیر بقیه ارقام در گروه A قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد با توجه به شیوع M. hapla در مزارع روستای درجن و حساسیت ارقام تجاری موجود نیاز به معرفی ارقام مقاوم می‌باشد.
