جدول زندگی سن-مرحله دو جنسی حشرات کامل تیمار شده سفیدبالک پنبه Bemisia tabaci (Genn.) با دو روش عصاره‌گیری گیاه روناس Rubia tinctorum در شرایط کنترل شده
سفیدبالک پنبه Bemisia tabaci (Genn.) (Hem: Aleyrodidae) از آفات مهم محصولات کشاورزی و سبزیجات در ایران است. در این پژوهش اثرات زیرکشنده‌ی دو روش عصاره‌گیری پرکولاسیون و سونیکاسیون گیاه روناس بر جدول زندگی سن-مرحله دو جنسی سفیدبالک پنبه مورد بررسی قرار گرفت. متانول + آب به عنوان شاهد منفی مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس، دوز کشنده 25 درصد از هر روش عصاره‌گیری در مدت زمان 48 ساعت محاسبه شد. هر واحد آزمایشگاهی شامل دو لیوان پلاستیکی شفاف ( قطر 10 سانتی‌متر ، ارتفاع 15 سانتی متر ) است که از قسمت بالا با تور پوشیده شده و از قسمت پایین حاوی گیاه گوجه‌فرنگی دو برگی رقم CH بود که از محل انتهای ساقه برش داده شده، در لیوان آب پایینی قرار گرفته بود. حشرات کامل هم سن به تعداد 30 عدد در درون قفس‌ها رها شدند. حشرات کامل پس از 24 ساعت جمع آوری و سپس در لیوان‌های پلاستیکی شفاف با برگ‌های جدید گیاه گوجه فرنگی هر 24 ساعت یکبار منتقل شدند. تعداد تخم‌ها روزانه ثبت و پارامترهای جمعیت پایدار محاسبه شدند. آزمایش‌ها در دمای ºc 2 ±27 ، رطوبت نسبی 5± 50 درصد و شرایط نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. داده‌های جدول زندگی طبق تئوری جدول زندگی دو جنسی مرحله سنی آنالیز گردید. نتایج نشان داد که نرخ ذاتی افزایش جمعیت (روز-1) برای تیمارهای شاهد و عصاره‌های استخراج شده به روش پرکولاسیون و سونیکاسیون به ترتیب 001/0±106/0، 001/0±097/0 و 001/0±095/0.، نرخ خاالص تولید مثل (تخم/فرد) 568/0±836/14، 245/0±053/10 و 385/0±192/10 و متوسط مدت زمان یک نسل (به روز)، 079/0±722/24، 052/0±547/23 و 052/0±741/23 بود. نتایج این پژوهش نشان داد که بالاترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) به عصاره استخراج شده از روش پرکولاسیون مربوط بود.
